การบำบัดด้วยแสงพลังงานต่ำต่อดวงตาและสมอง (Low-Level Light Therapy of the Eye and Brain)

บทนำ

การบำบัดด้วยแสงพลังงานต่ำ (Low-Level Light Therapy: LLLT) เป็นเทคโนโลยีที่ใช้แสงในช่วงความยาวคลื่น 600–1070 นาโนเมตร เพื่อกระตุ้นกระบวนการทางชีวภาพในระดับเซลล์ โดยไม่ก่อให้เกิดความร้อนหรือความเสียหายต่อเนื้อเยื่อ งานวิจัยนี้มุ่งเน้นศึกษาผลของ LLLT ต่อ ดวงตาและสมอง ซึ่งเป็นอวัยวะที่มีความไวต่อแสงและมีศักยภาพในการตอบสนองต่อการกระตุ้นด้วยแสงในระดับโมเลกุล การศึกษานี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อประเมินกลไกทางชีวภาพ ประสิทธิภาพ และความปลอดภัยของการใช้ LLLT ในการฟื้นฟูการทำงานของเซลล์ประสาท และรักษาความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลางและการมองเห็น

วิธีการศึกษา

การวิจัยนี้เป็นการ ทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ (Systematic Review) โดยรวบรวมข้อมูลจากงานวิจัยทางคลินิกและการทดลองในห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับการใช้ LLLT ต่อดวงตาและสมองในมนุษย์และสัตว์ทดลอง

ขอบเขตการศึกษาแบ่งเป็นสองส่วนหลัก:

1. การบำบัดดวงตา (Ocular LLLT): ใช้แสงในช่วง 670 นาโนเมตร เพื่อกระตุ้นการทำงานของจอประสาทตา (retina) และลดการเสื่อมของเซลล์รับแสง

2. การบำบัดสมอง (Transcranial LLLT): ใช้แสงอินฟราเรดใกล้ (810–1070 นาโนเมตร) ฉายผ่านกะโหลกศีรษะ เพื่อกระตุ้นสมองในผู้ป่วยที่มีภาวะบาดเจ็บทางสมอง โรคหลอดเลือดสมอง และภาวะสมองเสื่อม

ผลการศึกษา

🔹 ผลต่อดวงตา

• การฉายแสง 670 นาโนเมตร ช่วย เพิ่มการทำงานของไมโทคอนเดรีย ในเซลล์จอประสาทตา

• ลดความเครียดจากอนุมูลอิสระ (oxidative stress) และลดอัตราการตายของเซลล์รับแสง

• พบการฟื้นฟูการมองเห็นในสัตว์ทดลองที่มีภาวะจอตาเสื่อม

🔹 ผลต่อสมอง

• แสงอินฟราเรดใกล้ (810–1070 nm) สามารถทะลุผ่านกระโหลกศีรษะได้บางส่วน และ กระตุ้นการทำงานของเซลล์ประสาทในเยื่อหุ้มสมอง

• เพิ่มการไหลเวียนเลือดและออกซิเจนในสมอง

• มีรายงานว่าช่วยฟื้นตัวของผู้ป่วยหลังบาดเจ็บทางสมอง (Traumatic Brain Injury) และโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)

• การศึกษาบางฉบับพบว่า LLLT ช่วยบรรเทาอาการซึมเศร้าและเพิ่มสมาธิได้

กลไกการออกฤทธิ์

การกระตุ้นด้วยแสงพลังงานต่ำทำงานผ่านกลไกสำคัญดังนี้:

• การกระตุ้นเอนไซม์ Cytochrome c oxidase ในไมโทคอนเดรีย → เพิ่มการสร้างพลังงาน (ATP)

• ลดกระบวนการอักเสบ (anti-inflammatory effect) โดยลดการสร้าง cytokines

• กระตุ้นการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ (neurogenesis) และการสร้างหลอดเลือดฝอยใหม่ (angiogenesis)

• ป้องกันการตายของเซลล์ประสาท (anti-apoptotic effect)

สรุปผล

จากหลักฐานในงานวิจัยหลายฉบับ พบว่า

• LLLT เป็นเทคนิคที่มีศักยภาพสูงในการรักษาความผิดปกติของดวงตาและสมอง

• มีความปลอดภัยสูงหากใช้ในขนาดพลังงานที่เหมาะสม

• สามารถใช้ร่วมกับวิธีการรักษาอื่นได้โดยไม่เกิดผลข้างเคียงรุนแรง

อย่างไรก็ตาม ยังต้องมีการศึกษาทางคลินิกเพิ่มเติม เพื่อกำหนด ขนาดพลังงานที่เหมาะสม (dosimetry) และ ความถี่ในการรักษา ที่ให้ผลลัพธ์ดีที่สุดในมนุษย์

แหล่งอ้างอิง

Hamblin, M. R. (2016). Low-level light therapy of the eye and brain. Eye and Brain, 8, 23–37. https://doi.org/10.2147/EB.S101472